تاریخچه

تولید انبوه خودروها از قرن بیستم آغاز شد و این وسایل نقلیه مورد استفاده کلیه کشورها در جهان قرار گرفته و اقتصادهای توسعه‌یافته، رفته‌رفته به آنها وابسته شدند. سال 1886 به عنوان سال تولد خودرو یا سال ساخت اولین خودروی امروزی در نظر گرفته می‌شود.

در این سال مخترع آلمانی «کارل بنز» اختراع بنز-موتورواگن خود را ثبت کرد. یکی از اولین خودروهایی که در دسترس عموم مردم قرار گرفت، مدل T1908 است که یک خودروی آمریکایی ساخته‌شده توسط شرکت فورد موتور بود. پس از آن، اتومبیل‌ها به سرعت در جامعه ایالات متحده وارد شده و مورد استقبال عموم قرار گرفتند، جایی که این وسایل نقلیه جایگزین کالسکه‌ها و گاری‌های حیوانات شدند. در اروپا و سایر نقاط جهان اما، تقاضا برای خرید و استفاده از خودرو به صورت عمومی، تا پس از جنگ جهانی دوم افزایش پیدا نکرد.

خودروها دارای قابلیت کنترل برای رانندگی با آنها، پارک‌کردنشان، فراهم‌آوری راحتی برای سرنشینان و استفاده از انواع چراغ‌های ایمنی و هشدار و دید در شب هستند. در طول دهه‌های متوالی، ویژگی‌ها و گزینه‌های گوناگون و پرشماری به خودروها اضافه شده‌اند که این وسایل نقلیه را به تدریج پیچیده‌تر کرده اند. این موارد اضافی شامل دوربین‌های دنده عقب، سیستم تهویه مطبوع، سامانه‌های هدایت خودرو، کنترل از راه دور و دستگاه‌های سرگرمی داخل خودرو می‌شوند. اکثر خودروهای مورد استفاده در اوایل دهه 2020 توسط یک موتور احتراق داخلی که با احتراق سوخت‌های فسیلی کار می‌کند، حرکت می‌کنند. خودروهای برقی که در اوایل تاریخچه ساخت خودرو نیز اختراع شدند، در دهه 2000 به صورت تجاری در دسترس قرار گرفته و پیش‌بینی می‌شود تا قبل از سال 2025 استفاده از این نوع خودروها به مرحله‌ای برسد که هزینه کمتری نسبت به خودروهای بنزین‌سوز برای استفاده از آنها لازم باشد. انتقال از سوخت‌های فسیلی به خودروهای برقی، به‌ویژه در اکثر سناریوهای کاهش اثرات تغییرات آب و هوا (Climate Change) اهمیت می‌یابد، مانند سناریوی 100 راه حل عملی Climate Drawdown برای تغییرات آب و هوا که در واقع مرتبط با کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای جهت جلوگیری از گرم‌شدن ناگهانی کره زمین در قرن اخیر است.

همان طور که پیداست، خودروها دارای انواع و کاربری‌های گوناگونی هستند و بسته به نیاز مصرف‌کننده، شرایط محیطی، بودجه و بسیاری از موارد دیگر ساخته و به بازار عرضه می‌شوند. از بسیاری از جهات می‌توان اجزای خودرو و عملکرد آنها را بررسی کرد. لازمه بررسی دقیق و مناسب انواع خودرو، آشنایی با اجزای خارجی و داخلی آن است.

بدنه خودرو و قطعات اصلی

اولین چیزی که در نگاه به خودرو توجه افراد را جلب می‌کند، ظاهر آن و بدنه خودرو و قطعات اصلی بیرونی آن است. انواع قطعاتی که بدنه یک خودرو را شامل می‌شوند باید دارای ویژگی‌های خاصی مانند رنگ مقاوم در برابر شرایط آب‌وهوایی گوناگون، استحکام لازم برای جلوگیری از آسیب به سرنشینان در هنگام ضربه و فشار به خودرو، وزن سبک برای جلوگیری از سنگین‌شدن بیش از حد خودرو در هنگام حرکت و قیمت مناسب برای کاهش هزینه‌های کلی تولید باشند. از انواع قطعات اصلی خودرو و بدنه آن می‌توان به عنوان مثال به درب، پنجره، شیشه‌های جلو و عقب، سقف و ستون‌های خودرو، گلگیرها، درب محفظه موتور و صندوق عقب، سپرهای جلو و عقب، چرخ‌ها، رکاب خودرو و … اشاره کرد.

درب‌ها و ستون‌ها

بخش مهمی از ظاهر خودروها و زیبایی آن، و همچنین استفاده از آنها وابسته به درب‌هایی است که به صورت جانبی باز شده و برای سوار و پیاده‌شدن افراد و بار استفاده می‌شوند. استحکام درب خودرو و ایمنی آن، علاوه بر زیبایی ظاهری، اهمیت بسیار بالایی دارد. درب‌های خودروهای امروزی دارای ایمنی کافی برای بازشدن از جمله قفل کودک، قفل در هنگام حرکت و جلوگیری از واردشدن ضربه به راننده و سرنشینان خودرو در هنگام برخورد اجسام به صورت جانبی در هنگام تصادف هستند. به علاوه، ستون‌های خودرو که شاکله اصلی نگهداری سقف آن بوده و همچنین نگهدارنده درب‌ها در هنگام بسته‌شدن و شیشه‌های جلو و عقب خودرو هستند نیز از مهمترین بخش‌های ماشین محسوب می‌شوند. نصب باربند در خودروهای سواری غیر باری بر روی سقف خودرو انجام می‌شود.

سپرها و گلگیرها

سپرها و گلگیرها، اجزایی از خودروها محسوب می‌شوند که امکان برخورد بسیار بیشتری به انواع موانع و خودروهای دیگر در هنگام رانندگی دارند. نصب سپر و دیاق در قسمت جلو و عقب خودرو به صورت برجسته می‌تواند تا حدودی از آسیب‌رساندن ضربه‌های کوچک که در تصادفات با سرعت‌های پایین رخ می‌دهند به بدنه خودرو و سرنشینان جلوگیری کند. از همین رو، این قطعات باید با مقاومت مناسبی طراحی و ساخته شده و با دقت نصب شوند. همچنین گلگیرهای خودرو که در واقع قطعاتی از بدنه فلزی خودرو و نصب‌شده بر روی چهار چرخ آن هستند باید دارای ویژگی‌های مقاومتی بالا بوده تا بتوانند از خودرو در برابر ضربات احتمالی وارده محافظت کنند.

سپر و گلگیر از قطعات اصلی خودرو

تایرها

مهمترین بخش خودرو برای ادامه حرکت، چرخ‌های آن است. نصب قویترین پیشرانه‌ها بر روی خودرو بدون استفاده از چرخ‌ها که جزئی اصلی در شروع، ادامه و به طور کلی استفاده از این وسایل نقلیه است، امکان‌پذیر نیست. استفاده از تایرها به عنوان یکی از مهمترین بخش‌های ماشین در حرکت، امروزه در خودروها تامین‌کننده ویژگی‌های خاصی از جمله تعلیق و فنربندی، قابلیت چرخش نامنظم، قابلیت حرکت هر چهار چرخ (برای خودروهای دو دیفرانسیل) و … است و استفاده از لاستیک آجدار مناسب برای حرکت خودرو و تامین ایمنی آن و جلوگیری از لغزش خودرو در سرعت‌های بالا بسیار ضروری و مهم است.

درب محفظه موتور و صندوق عقب

صندوق عقب در پشت اکثر خودروها و محفظه موتور در جلوی آنها امروزه دارای پوششی فلزی از جنس سایر نقاط بدنه خودرو و هم‌رنگ با آنها هستند. وظیفه درب محفظه موتور، نگهداری از اجزای اصلی پیشرانه، فیلترها، پمپ ترمز، رادیاتور، گیربکس و … در برابر سرقت و شرایط محیطی گوناگون است. واژه «کاپوت» که به عنوام درب محفظه موتور خودرو در زبان فارسی جا افتاده است در واقع ریشه‌ای آلمانی داشته (و به معنی «خراب» است) که در واقع دلالت بر اشاره مهندسین آلمانی حاضر در ایران به این بخش از خودرو، هنگام بیان خرابی آن در ده‌ها سال پیش دارد. همچنین، وظیفه درب صندوق خودرو یا درب پشتی آن نیز حفاظت از وسایل قرارداده شده درون صندوق است.

قطعات برقی و الکتریکی

یکی از مهمترین و پیچیده‌ترین اجزای خودرو، سامانه برق‌رسانی، باتری و شارژ است. بدون وجود اتصالات و قطعات برقی و الکتریکی، خودرو قادر به حرکت و کارکرد مناسب نیست. قطعات برقی امروزه بیش از پیش به عنوان گزینه‌های گوناگون بر روی عملکرد بخش‌های خودرو تاثیرگذار هستند. از انواع قطعات سامانه الکتریکی و برق‌رسانی خودروها می‌توان به دینام و باتری به عنوان مرجع اصلی اتصال و شارژ اشاره کرد.

سایر قطعات برقی متصل به این سامانه از جمله آمپرهای داشبورد، درجه‌ها و اندازه‌گیرها، شمع‌های موتور، دوربین‌های جانبی (در خودروهای پیشرفته امروزی)، سرعت‌سنج‌ها، چراغ های ماشین در جلو و عقب، چراغ‌های درون کابین خودرو، حسگر اکسیژن موتور، ترموستات‌ها، پمپ بنزین و … همگی متصل به باتری برای کارکرد مناسب و بهینه هستند. نگهداری از سامانه الکتریکی خودرو بسیار مهم است. طول عمر باتری ارتباط مستقیمی با شرایط نگهداری، استفاده پی‌درپی از خودرو، کارکرد درست دینام، اتصال مناسب قطعات جانبی الکتریکی و … داشته و از همین رو، دانش نحوه نگهداری و حفاظت از دستگاه برقی و الکتریکی خودرو بسیار حائز اهمیت است.